واکسن اسپایکوژن در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

واکسن اسپایکوژن چیست؟

واکسن اسپایکوژن محصولی از همکاری مشترک ایران و استرالیا است. در این همکاری مشترک، شرکت  داروسازی ایرانی سیناژن، و شرکت استرالیایی وکسین (Vaxine) قرار است واکسن اشتراکی اسپایکوژن را تولید کنند.

شرکت سیناژن در درمان بیماری‌هایی مانند دیابت و انواع سرطان‌ها فعال است و شرکت استرالیایی وکسین هم تجربه طولانی در زمینه تولید واکسن دارد. آنها امیدوارند این همکاری بتواند نتایج موثری را در زمینه واکسن‌های کرونا حاصل کنند.

البته ممکن است نام اسپایکوژن را با عنوان Covax-19 هم بشنوید. هر دوی این واکسن‌ها یکی هستند. در واقع شرکت ایرانی نام اسپایکوژن، و شرکت استرالیایی نام Covax-19 را برای خودشان انتخاب کرده‌اند و فقط نام این واکسن در کشور ایران و استرالیا باهم فرق دارد.

تکنولوژی اسپایکوژن چیست؟

پروسه تولید واکسن اسپایکوژن با دیگر واکسن‌های موجود در ایران تفاوت دارد. در واقع مانند واکسن برکت یا سینوفارم، در اسپایکوژن از ویروس کشته شده استفاده نمی‌شود. این واکسن از نوعی از پروتئین با نام اسپایک استفاده می‌کند که توسط محققان و مهندسان ژنتیک ایرانی و استرالیایی مهندسی شده‌اند. زمانی که این واکسن به بدن می‌رسد، سلول‌های آنتی ژن بدن، پروتئین‌های اسپایک را جمع می‌کنند و سپس از طریق سلول‌های T شناسایی می‌شوند. در واقع سلول‌های T همان بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که در زمان ورود ویروس به بدن آن را شناسایی و به آن حمله می‌کنند.

در ادامه، سلول‌های B هم فعال می‌شوند و علیه پروتئین اسپایک آنتی‌بادی تولید می‌کنند. نهایتا همه این فرآیند، باعث می‌شود سیستم ایمنی در برابر ویروس وارد شده از خودش دفاع کند.

نتایج فاز تحقیقاتی اسپایکوژن

فاز اول: در فاز اول، این واکسن بر روی 3 گونه حیوانی راسو، موش و میمون انجام گرفت. نتیجه حاصله نشان داد که این واکسن سم خاصی تولید نمی‌کند و ایمنی خوبی در مقابله با ویروس از خودش نشان می‌دهد. مطالعه فاز یک واکسن در تیر ۱۳۹۹ در شهر آدلاید کشور استرالیا آغاز شد و طی آن ۴۰ داوطلب سالم بزرگسال (سن بین ۱۸ تا ۶۵ سال) واکسن و شبه واکسن دریافت کردند و به مدت 6 ماه پایش شده‌اند. در پایان این فاز هم هیچ‌گونه عارضه جدی مشاهده نشده و بیشترین عوارض دیده شده شامل سردرد و احساس خستگی بوده است

فاز دوم: در فاز دوم، ایمنی واکسن اسپایکوژن یک بار دیگر سنجیده شد و نتیجه حاصله نشان داد هیچ واکنش تحریکی در زمینه سیستم ایمنی بدن وجود ندارد. البته عوارض خفیف و طبیعی در این مورد ثبت شد. تست‌های ایمنی زایی هم امیدوارکننده به نظر میر‌سیدند. این نتایج به وزارت بهداشت اعلام شده‌اند اما هنوز به صورت عمومی در دسترس قرار نگرفته‌اند. در همین حال، شرکت استرالیایی کووکسین هم در حال چک کردن دوباره آزمایش‌ها هستند تا از صحت نتایج، بیشترین اطمینان را حاصل کنند.

فاز سوم: در حال حاضر فقط فاز اول و دوم این واکسن انجام شده است و فاز سوم آن در مرحله جریان است. واکسن اسپایکوژن برای گرفتن تایید سازمان جهانی بهداشت (WHO) باید نتایج فاز سوم را هم اعلام کند. این واکسن در پی آن است که تاییده بین‌المللی داشته باشد. اسپایکوژن در صورت رد کردن موفق فاز سوم می‌تواند به مرحله تولید برسد. البته طی کردن فاز سوم بسیار حساس است و به زمان و انرژی زیادی نیاز دارد.

فاز سوم کارآزمایی بالینی این واکسن در حال انجام است و در سایت سیناژنثبت‌نام از داوطلبین انجام می‌شود. پیش از این اعلام شده بود که باید حداقل 17 هزار نفر در فاز دوم و سوم مشترکا مورد آزمایش قرار گیرند. آنطور که مسئول علمی بخش تحقیق و توسعه واکسن اسپایکوژن می‌گوید ظرف 10 روز از شروع فاز سوم (شنبه 16 مرداد تا 25 مرداد) به ۶ هزار و ۳۰۰ نفر دوز اول تزریق شده است.

گفته می‌شود بیش از 17 هزار نفر برای شرکت در این کارآزمایی ثبت‌نام کرده‌اند، اما همگی واجد شرایط نیستند. در واقع افراد 18 تا 50 سالی که شرایط پزشکی پایدار دارند و ۳ ماه قبل از غربالگری، به‌دلیل بیماری کنترل‌نشده دیگری، مجبور به بستری‌شدن در بیمارستان نشده باشد می‌توانند واجد شرایط واقع شوند .همچنین شرکت‌کنندگان نباید باردار و شیرده باشند و تا 6 ماه قصد بارداری نداشته باشند

چند دز اسپایکوژن باید تزریق شود؟

این واکسن در دو دُز تزریق می‌شود و فاصله هر دُز ۲۱ روز خواهد بود.

نکته مهم ...

واکسن اسپایکوژن هنوز به تایید هیچ سازمانی نرسیده است و فعلا فاز آزمایشی آن در جریان است.

این مقاله فقط جهت اطلاع‌رسانی تهیه شده است و شرکت در فاز آزمایشی این واکسن را به هیچکس توصیه و یا نهی نمی‌کند. هر فرد بالغ، با توجه به تحقیقات شخصی و میزان ریسک‌پذیری‌اش می‌تواند تصمیم به شرکت در فاز آزمایشی را بگیرد.

منابع:

• www.tehrantimes.com
• www.theaustralian.com.au
• https://bourseon.com